Verklaring

Onze gedachten en medeleven gingen onmiddellijk uit naar de Oekraïners, die plotseling huis en haard moesten achterlaten. Maar ook naar de Russen die net zo goed lijden onder een hardvochtig regime. Veel Russen zijn net zo tegen de oorlog als wij. Juist door onze kennis van Rusland zien wij  dat ‘Rusland’ niet hetzelfde is als de ‘Russische bevolking’. De wetten die het Kremlin uitvaardigt, worden steeds repressiever, met als gevolg dat het protest van de straten verdwijnt. De situatie escaleert snel: eind september is in Rusland een ‘gedeeltelijke’ mobilisatie afgekondigd; halverwege oktober is de staat van beleg afgekondigd in de illegaal door Rusland geannexeerde regio’s in het oosten van Oekraïne. Het gevolg is dat veel Russen het land ontvluchten. Zij die achterblijven, worden zeer voorzichtig. Uit zelfbehoud en voor de veiligheid van je familie, vrienden en baan is het veiliger om mee te waaien met de wind, of om zo min mogelijk te zeggen. Kritische media zijn de mond gesnoerd, toegang tot sociale media – waar je iets anders hoort en ziet dan de dagelijkse propaganda – aan banden gelegd. En zo raakt Rusland steeds meer in een isolement.

 

In de kou

Dat isolement raakt ook de Stedenband Groningen-Moermansk. Vanaf het allereerste begin van de oorlog heeft het bestuur in Groningen zich duidelijk uitgesproken tegen de inval van Oekraïne. De Stedenband verafschuwt elke vorm van geweld en schending van het internationale recht.

Wij steunen daarom de sancties tegen Rusland. Echter, onze activiteiten concentreren zich op de volgende generatie: uitwisselingen tussen scholen en kinderziekenhuizen en het ondersteunen van een dagbesteding voor meervoudig beperkten. Ook in twee van de mogelijk nieuwe projecten die we in 2022 hadden willen opstarten, speelt de jeugd de hoofdrol.De directe gevolgen van deze oorlog voor de Stedenband zijn dat onze projecten en contacten onmiddellijk na 24 februari formeel bevroren zijn. Uitwisselingen gaan niet meer door, plannen staan in de ijskast, contact is beperkt tot het minimale. Niet omdat we niets meer van ze willen weten – integendeel, we maken ons grote zorgen om onze contacten in Moermansk, die in de loop der jaren zijn uitgegroeid tot warme banden. Maar we willen ze niet in gevaar brengen: het Kremlin heeft het westen bestempeld tot vijand, en we willen niet dat onze vrienden in Moermansk grote risico’s lopen omdat ze warme contacten met ons – het westen – onderhouden. Het doet ons pijn om dit op deze manier te moeten doen, ook al weten we dat zij net zo tegen de oorlog zijn als wij, maar op dit moment kunnen we niet anders.

 

Noodzaak

Op dit moment, want de Stedenband Groningen-Moermansk is wat het bestuur betreft relevanter dan ooit. We zullen in de toekomst met elkaar door moeten, Rusland is met zijn 144 miljoen inwoners te groot om te negeren. Juist in een tijdperk van desinformatie en fake news vinden wij het van het grootste belang om mensen in Groningen en Moermansk te verbinden, zodat ze op basis van hun eigen ervaringen hun eigen oordeel kunnen vormen. Vooral voor kinderen – de leiders van morgen – is dit een van de belangrijkste levenslessen. Wij willen ze laten kennismaken met universele waarden rond burgerschap, democratie en bestuurlijke integriteit. En dat bereik je het best als je elkaar recht in de ogen kijkt, niet als je met de ruggen naar elkaar gaat staan. Ook als de opvattingen van beide partijen zeer van elkaar verschillen.

De bevolking van Rusland bevindt zich momenteel in een uiterst moeilijke positie. Het klopt dat er Russen zijn – ongetwijfeld ook in Moermansk – die de oorlog in Oekraïne steunen, hoe moeilijk wij dat ook vinden. Maar er zijn ook mensen die wel degelijk tegen zijn – ook in Moermansk. In een land waar een jarenlange gevangenisstraf staat op openlijk kritiek uitoefenen is dat bijzonder moedig. Díé mensen van goede wil hebben de onvoorwaardelijke steun van de Stedenband Groningen-Moermansk.

Die steun willen wij graag uitdragen in toekomstige uitwisselingsprojecten. We hopen van harte dat onze huidige projecten – de uitwisselingen van het Willem Lodewijk Gymnasium, Praedinius/Werkman en het Beatrix Kinderziekenhuis, de verkoop van artikelen gemaakt door Nadjezda, het nieuwe project over leesbevordering – in een of andere vorm na de oorlog weer kunnen worden opgepakt. En we hopen dat we via een poëzie-uitwisseling de mensen in Groningen en Moermansk onder de paraplu van cultuur weer dichter tot elkaar kunnen brengen. Dat er toch weer een brug geslagen kan worden tussen mensen van goede wil en we op die manier het isolement waar zovele Russen ongewild onder gebukt gaan, enkele barstjes kunnen toebrengen.